.png)
.png)
_burned.png)
%2020_07-30_12_2020%20(24).png)
Planowanie i periodyzacja w piłce nożnej są kluczowe dla koncepcji „stabilizacji wyników”, opartej o długi okres rywalizacji. Z tej perspektywy „bycie w formie” oznacza „dobrą grę”. A „dobrze grać” to wykonywać obowiązki na boisku zgodnie z zamierzonym modelem gry. Podstawą grupowego i indywidualnego działania jest organizacja zespołu, która jest podstawowym celem do utrzymania. Dlatego tak naprawdę, aby zagwarantować regularność wyników, należy zadbać o to, żeby zespół regularnie prezentował wysoką jakość gry (pomimo niewielkich wahań).
Stabilizację poziomu optymalnych wyników osiąga się poprzez zastosowanie i utrzymanie standardowego planu tygodniowego (rys. 1.). W ciągu sezonu tygodniowa dynamika dotycząca treści treningowych, schematów regeneracji oraz liczby i długości jednostek treningowych pozostaje prawie niezmienna. Przygotowanie kondycyjne i treningi piłkarskie nie mogą być oddzielone od zawodów i meczu. To nad czym pracujemy na treningach trzeba to przełożyć na grę. Większe skupienie na podejściu jakościowym, a nie ilościowym, działanie zawsze w uwadze na akcje ofensywne i defensywne oraz dynamikę, która łączy te dwie fazy gry, pozwala zachować stabilizację formy na długi czas trwania rundy.
rys. 1 Interakcja między zmiennością poziomą a zasadami stabilizacji wydajności
PLANOWANIE DŁUGOTERMINOWE
W tak dynamicznej i zmiennej dyscyplinie sportu jak piłka nożna ciężko jest planować z dużo większym wyprzedzeniem. Oczywiście długofalowy schemat i dostosowane do tego działania są ważne, jednak najistotniejsze jest to, w jaki sposób zorganizujemy proces treningu na najbliższe dwa tygodnie. Dalsze planowanie jest już tylko wizją tego, co może się wydarzyć i tego, jak może przebiegać sezon.
Plan długofalowy pracy dzieli cały sezon na dwa makrocykle (makrocykl jesienny oraz wiosenny), w skład których wchodzą mezocykle startowe w rundzie jesiennej i wiosennej, oraz poprzedzające je mezocykle przygotowawcze i okresy przejściowe. (rys. 2). Długofalowe cele sportowe i treningowe na poszczególne okresy są wypadkową tego, na jakim poziomie fizycznym, mentalnym oraz organizacji gry znajduje się zespół na początku sezonu. Analiza mocnych i słabszych stron poszczególnych zawodników oraz analiza potrzeb do realizacji zadań wynikających z modelu gry pozwala wyznaczyć kierunek dalszych działań i optymalnego przygotowania drużyny do rywalizacji w sezonie.
rys. 2 Klasyczny podział długofalowego planu pracy
Celem zespołu jest wygrywanie możliwie największej liczby spotkań. Osiągnąć to można poprzez dobre przygotowanie taktyczne i fizyczne. Te dwa aspekty muszą być ze sobą skorelowane, ale periodyzacja taktyczna musi kierować aspektem fizycznym, który z kolei powinien być dostosowany do naszego modelu gry zespołowej. Nie można oczekiwać, że przy zaledwie 4-6 tygodniowych przygotowaniach nasi zawodnicy będą gotowi do nieprzerwanej i optymalnej gry przez następne 10 miesięcy. Musimy być gotowi i elastyczni w dostosowywaniu planu treningu do potrzeb naszych zawodników i ogólnych potrzeb zespołu. Dlatego ostatecznie wszystko sprowadza się do tego, czego brakuje naszemu zawodnikowi (indywidualnie) i zespołowi (grupowo) zarówno z taktycznego, jak i fizycznego punktu widzenia. Biorąc pod uwagę styl gry zespołu, musimy również wziąć pod uwagę styl gry naszego przeciwnika. Najważniejszą rzeczą jest zaprojektowanie planu tygodniowego i próba uwzględnienia wszystkich wymienionych elementów.
Trzy najważniejsze parametry, które musimy wziąć pod uwagę podczas projektowania planu tygodniowego to:
1. Model gry
2. Czynniki fizyczne
3. Planowanie sezonu
Krok 1 - Styl gry lub model gry zespołu
(formacja, plan gry, taktyka zespołowa)
Pierwsza część i najważniejszy aspekt podczas projektowania programu treningowego. Cztery fazy gry definiują kluczowe elementy każdej sesji treningowej (przy czym gra jest zawsze używana jako punkt odniesienia). Trener i zespół musi stworzyć własny model gry. Zaczynając od prostych podań, musimy upewnić się, że nasi gracze aktywnie myślą o swoich działaniach, a nie automatycznie je wykonują.
Trenujemy, gdy gramy i gramy, gdy trenujemy. To musi znajdować się w centrum uwagi trenera podczas planowania sesji treningowej. Model gry i jego zasady muszą być jasne i zdefiniowane od samego początku. Sposób, w jaki spodziewamy się gry naszego zespołu (system), momenty gry, możliwości zawodnika (to, co nasz gracz może osiągnąć, a nie to, co chcielibyśmy od nich zobaczyć) oraz struktura i cele klubu to tylko niektóre z zasad dotyczących tego, jak powinniśmy budować nasz model gry; i ostatecznie będzie to miało decydujący wpływ na nasz plan tygodniowy.
Dodatkowo analiza wideo, pomaga w ocenie taktycznej zespołu i przy projektowaniu naszych tygodniowych planów. Dlatego trenerzy, którzy mają analizę gry własnego zespołu, a także analizę swojego przeciwnika, mogą zbudować solidny model gry i mogą na jego podstawie pracować w ramach tygodniowego planu poprawy taktycznego zachowania swoich zawodników.
Krok 2 - Wydolność fizyczna lub czynniki fizjologiczne
(efektywny czas gry, pozycje, doświadczenie zawodników)
Ważne jest aby w procesie treningowym połączyć cele sprawności fizycznej z celami taktycznymi. Cel taktyczny zmienia się w zależności od potrzeb naszej drużyny lub sposobu gry naszego następnego przeciwnika, ale cel fizyczny może pozostać taki sam w danym dniu. Wiedząc, co zrobili nasi zawodnicy w ostatnim meczu (z pomocą systemu GPS) i mając profile naszych zawodników, możemy zarządzać obciążeniem, które będziemy stosować przez określony czas. Planowanie periodyzacji na dłużej niż cały tydzień w piłce nożnej nie jest idealnym scenariuszem treningowym!
Fundamentalne znaczenie ma znajomość treningu dostosowanego do progu fizjologicznego w zależności od intensywności i trybu ćwiczeń. Ważna jest wiedza na temat tego jak funkcjonują systemy energetyczne i jak bodźcować każdy z nich (ćwiczenia z piłką lub bez piłki). Dopiero wtedy nasze cotygodniowe plany zostaną opracowane z uwzględnieniem zarówno perspektywy taktycznej, jak i fizycznej.
Dodatkowo, budując nasze sesje z taktycznego punktu widzenia, powinniśmy budować kondycję zawodników zgodnie z naszym modelem gry. Strefy prędkości, przyspieszenia lub sprinty uwzględnione w grze powinny być dla nas punktem odniesienia podczas projektowania planu tygodniowego. Podobnie, ruchy wykonywane w grze muszą zostać dodane do naszego treningu siłowego.
Przydatna jest też indywidualna praca nad niektórymi aspektami fizycznymi (profilaktyka, siła, moc) przed rozpoczęciem treningów na boisku. Chodzi o wspieranie edukacji zawodnika. Jeśli jasno wskażemy pożądany cel, najprawdopodobniej każdy wykona wymaganą pracę, aby go osiągnąć. Trener powinien starać się zbliżyć do swoich zawodników, kształcić ich i pomagać im się rozwijać.
Krok 3 - Planowanie sezonu
(przed sezonem, zawody, przeciwnik, przerwy, mecze)
W przypadku modelu pracy opartym o periodyzację taktyczną najważniejszy jest model gry i słabości zespołu. W związku z tym wydzielenie bloków przed sezonem i w sezonie nie wystarczy. Proces treningowy jest czymś, co żyje i zmienia się z tygodnia na tydzień. Zmienia się również w zależności od następnego przeciwnika oraz taktycznych i fizycznych wymagań gry.
Uwzględniając zmienność i możliwość modyfikacji kalendarza gier planujemy w sposób ogólny, czas i akcenty treningowe przed w trakcie i po zakończeniu rundy jesiennej. Dodatkowo wstępnie planujemy akcenty i terminy okresu przygotowawczego przed rundą wiosenną. (rys. 3.)
rys. 3 Półroczny kalendarz z uwzględnieniem harmonogramu spotkań oraz planami okresu przejściowego
Sukces w piłce nożnej zależy od wielu czynników, indywidualnych i zbiorowych (zespołowych). Poszczególne czynniki to zazwyczaj gotowość techniczna, taktyczna, psychologiczna i fizyczna. Czynniki związane z zespołem są szczególnie złożone i zależą od organizacji zespołu, stylu, współpracy, ducha zespołu, komunikacji i wielu innych czynników.
Celem treningu jest doprowadzenie tych czynników do odpowiednich (optymalnych) poziomów, także w trakcie trwania sezonu. Tradycyjnie gotowość powinna zostać zwiększona w okresie przygotowawczym i osiągnąć swój szczyt (osiągnięcie „formy sportowej” lub „szczytowej formy”) w okresie zawodów. Problem polega jednak na tym, że „szczyt” nie może trwać długo i zwykle po szczycie następuje spadek jakości wykonania. Te cykle przypominające fale są czymś naturalnym i normalnym. Inną sugestią jest to, że gotowość rozwinięta w okresie przygotowawczym powinna być „utrzymywana” w sezonie.
Czytaj więcej o piłce nożnej:
Chcesz wiedzieć więcej o treningu sportowym i profesjonalnym przygotowaniu motorycznym?
Koniecznie zamów GOTOWEGO DO GRY - PIERWSZY W POLSCE PODRĘCZNIK PRZYGOTOWANIA MOTORYCZNEGO DLA TRENERÓW I ZAWODNIKÓW!
